-
1 fero
I tulī(арх. tetulī), lātum, ferre1)а) носить (faces in Capitolium C; nomen alicujus C, H, Su); нести (aliquid umeris H, Pt)leve fit, quod bene fertur, onus погов. O — тяжесть, которую умело носят, становится лёгкойб) производить, пождать (terra fruges fert C; olea fert fructum Q)ventrem f. L, Vr — находиться в состоянии беременностиaliquem f. Tib — быть беременной кем-л.aliquem alicui f. поэт. Sil — рожать кого-л. кому-л.ventus ferens V, Sen, O etc. — попутный ветерarma f. posse Cs — быть способным носить оружие (быть годным к несению военной службы)signa f. Cs — выступать в поход (ср. 5.)signa in hostem f. L, тж. f. manum Lcn — идти на врагаpedem f. V — ступать, ходитьgradūs ingentes f. O — делать большие шагиaetatem bene f. Pt — казаться моложе своих лет (не поддаваться старости)quod putas annum secum tulisse? Pt — сколько ему, по-твоему, было лет?se f. или ferri — идти, двигаться, мчаться, нестись, устремляться ( alicui obviam C)omni cogitatione ferri ad aliquid Nep — стремиться к чему-л. всеми помысламиfatis incertus feror V — веления рока мне неизвестны2) поднимать, воздевать ( caelo manus H); возносить, воссылать ( preces Junoni V)centuriam f. C — получать голоса в центурииf. repulsam C — получать отказ (провалиться на выборах)ille crucem scelēris pretium tulit, hic diadēma впоследствии погов. J — за (одно и то же) преступление тот был распят на кресте, а этот получил наградуvictoriam ex aliquo f. L — одержать победу над кем-л.4)б) похищать, грабить (f. et agere L)aliquid impune Cs (inultum Ter) f. — совершив что-л., остаться безнаказаннымanimus fert O, Su — душа влечёт, т. е. хочется ( aliquid facere)5) приносить, подносить, преподносить (argentum ad aliquem Pl; alicui tribūtum L, QC; praemia V)alicui oscula f. O — целовать кого-л.signa f. V — давать (делать) знак (ср. 1.)finem alicui (alicujus) rei f. V etc. — положить конец чему-л.alicui luctum f. L — причинять кому-л. скорбьaliquem (in) oculis f. C — горячо любить кого-л.6) вести ( iter fert ad portum Cs)se f. — вести себяconsulem se f. T — разыгрывать из себя консулаse f. alumnum alicujus Ap — объявлять себя чьим-л. питомцем7) показывать, обнаруживатьapertissime aliquid (prae se) f. C — открыто выражать (обнаруживать, выставлять напоказ) что-л.avum Marcum Antonium f. Su — иметь в числе предков Марка Антонияimaginem alicujus f. Pl — выдавать себя за кого-л.8) выносить, сносить, переносить, терпеть, выдерживать (aliquid aequo animo Ter; impĕtum hostis Cs; plāgas silentio C; miserias Ter; aliquem Ter, C etc.)moleste f. de aliquo C — жалеть кого-л.non feram, non patiar, non sinam C — (этого) я не потерплю, не допущу, не позволюsententiam decernentis non tulisse Pt — не согласиться с мнением судьи (ср. 12.)9) оказыватьsuprema cinĕri f. V — отдавать последние почести праху (покойного)si vestra voluntas feret C — если вы позволитеalicui opem auxiliumque f. C — оказывать кому-л. помощь (помогать)alicui fidem f. V — оказывать кому-л. доверие10) сообщать, доносить, докладывать (vera, responsum alicui V)11) предлагать, вноситьf. aliquam C — предлагать кого-л. в жёныcondiciones f. L — предлагать (ставить) условияlegem (rogationem) f. C — вносить законопроектf. de aliquā re (ut) C, VP — вносить предложение о чём-л. (чтобы)f. sententiam (suffragium) C — подавать голос ( при голосовании)jus omnibus latum Sen — общеобязательный закон12) гласить, определять, требоватьf. sententiam de aliqua re Sen — выносить приговор (решать вопрос) о чём-л. (ср. 8.)quid res, quid tempus ferat C — (то), чего потребуют обстоятельства и времяnatura fert, ut... C — природой установлено, что...13)а) говорить, разносить, распространять (famam L, T, O etc.)б) восхвалять, прославлять (bella sermonibus L; aliquem laudibus in caelum C)14) думать, обдумывать, размышлять (dic, quid fers Pl)de Lentulo sic fero, ut debeo C к — Лентулу я отношусь так, как должен (относиться)id consilio ante f. debemus C — мы должны заранее обдумать этоII fero dat. /abl. sg. к ferus -
2 supra
sū̆prā (orig. form sŭpĕrā, Lucr. 1, 429; 4, 672; 5, 1407; Cic. poët. N. D. 2, 42, 106; cf. Prisc. pp. 980 and 1001 P.), adv. and prep. [superus].I. A.Lit., of place:B.omnia haec, quae supra et subter, unum esse dixerunt,
Cic. de Or. 3, 5, 20:partes eae, quae sunt infra quam id, quod devoratur, dilatantur, quae autem supra, contrahuntur,
id. N. D. 2, 54, 135:magno numero jumentorum in flumine supra atquo infra constituto,
Caes. B. C. 1, 64; and:et mare, quod supra, teneant, quodque alluit infra,
Verg. A. 8, 149:oleum supra siet,
Cato, R. R. 119; 101:cotem illam et novaculam defossam in comitio supraque impositum puteal accepimus,
Cic. Div. 1, 17, 33:toto vertice supra est,
i. e. is taller, Verg. A. 11, 683: ut letata corpora vidit Victoremque supra hostem, i. e. lying or stretched over them, Ov. M. 3, 56; cf.:stupet inscia supra,
Verg. A. 7, 381.— Comp.:alia superius rapiuntur,
upward, on high, Sen. Q. N. 5, 8, 3: piscina superius construenda, Pall. 1, 34, 2 (opp. subterius, Isid. 16, 8, 4).—Trop.1.Of time, before, formerly, previously (esp. of any thing previously said or written):2.quae supra scripta est,
Cato, R. R. 157, 2:quod jam supra tibi ostendimus,
Lucr. 1, 429:quae supra dixi,
Cic. de Or. 3, 55, 208:quae supra scripsi,
id. Fam. 6, 10, 2:quem supra deformavi,
id. Caecin. 5, 14:uti supra demonstravimus,
Caes. B. G. 2, 1:ut supra dixi,
Cic. Rep. 2, 4, 9; id. Lael. 4, 15; 14, 48:ut supra scripsi,
Plin. Ep. 6, 27, 5:de quo (filio) commemoravi supra,
Nep. Dion, 6, 2:supra repetere,
farther back, from past times, Sall. C. 5, 9; id. J. 5, 3; Tac. A. 16, 18.— Comp.:quantum valerent inter homines litterae, Dixi superius,
before, farther back, Phaedr. 4, 23, 2: ut superius demonstravimus, Auct. B. Hisp. 28, 4; 34, 5.—Of number or measure, beyond, over, more:b.supra adjecit Aeschrio,
offered higher, more, Cic. Verr. 2, 3, 33, § 77:amor tantus ut nihil supra possit,
id. Fam. 14, 1, 4:ita accurate, ut nihil posset supra,
id. Att. 13, 19, 3:nihil pote supra,
Ter. Ad. 2, 3, 11:voltu Adeo modesto, ut nihil supra,
id. And. 1, 1, 93; id. Eun. 3, 1, 37:nihil supra Deos lacesso,
Hor. C. 2, 18, 11.—After et or aut ( poet. and post-class.):agrum fortasse trecentis Aut etiam supra nummorum milibus emptum,
Hor. Ep. 2, 2, 165:quot illum putas annos secum tulisse? Septuaginta et supra,
Petr. 43 fin.:tricena aut supra stipendia numerantes,
Tac. A. 1, 35:a triginta annis et supra,
Vulg. Num. 4, 23; 4, 30; 4, 35 (cf. II. B. 2. infra).—With quam, less freq. quod, above or beyond what, more than:II. A.saepe supra feret, quam fieri possit,
Cic. Or. 40, 139:corpus patiens inediae, algoris, vigiliae, supra quam cuiquam credibile est,
Sall. C. 5, 3; id. J. 24, 5:dominandi supra quam aestimari potest avidissimus,
Aur. Vict. Epit. 1 med.:supra quam optari potuit,
Amm. 17, 1, 12:supra quod capere possum,
Dig. 32, 1, 28.—Lit., of place:2.si essent, qui sub terrā semper habitavissent... nec exissent umquam supra terram,
Cic. N. D. 2, 37, 95:ille qui supra nos habitat,
Plaut. Pers. 5, 2, 38:supra tribunal et supra praetoris caput,
Cic. Verr. 2, 3, 33, § 77:supra eum locum,
Caes. B. C. 2, 9:supra se in summo jugo,
id. B. G. 1, 24:accubueram horā nonā... et quidem supra me Atticus, infra Verrius,
Cic. Fam. 9, 26, 1:saltu supra venabula fertur,
Verg. A. 9, 553:supra segetes Navigat,
over the cornfields, Ov. M. 1, 295:attolli supra ceteros mortales,
Plin. 34, 6, 12, § 27 (dub.;Jahn, super): supra lignum turba insilit,
Phaedr. 1, 2, 20:ecce supra caput homo levis ac sordidus,
i. e. burdensome, annoying, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; so,supra caput esse,
to be close at hand, Sall. C. 52, 24; cf. Verg. A. 3, 194; Liv. 3, 17, 4; 4, 22, 6; Tac. H. 4, 69; Sen. Ep 108;rarely supra capita,
Liv. 42, 42, 6.—In partic., of geographical position, above, beyond: supra Maeotis paludes, Enn. ap. Cic. Tusc. 5, 17, 49 (Epigr. v. 7, p. 163 Vahl.):B.supra Suessulam,
Liv. 23, 32, 2:Syene oppidum, quod est supra Alexandriam quinque millibus stadiorum,
Plin. 2, 73, 75, § 183;supra Britanniam,
id. 2, 97, 99, § 217. —Trop.1.Of time, before:2.paulo supra hanc memoriam,
Caes. B. G. 6, 19; supra septingentesimum annum, Liv. praef. § 4.—Of number, degree, or quantity.(α).With numbers, = plus, amplius (not in Cic. or Cæs.), over, above, beyond, more than:(β).supra quattuor milia hominum orabunt ut, etc.,
Liv. 43, 3, 2:caesa eo die supra milia viginti,
id. 30, 35, 3; 3, 31, 4:supra septem milia hominum domos remisit,
id. 21, 23, 6; 23, 17, 2; 23, 37, 11 sq.; 23, 49, 13; Varr. R. R. 3, 2, 17; 3, 6, 1; 3, 7, 11:supra duos menses sapor ejus non permanet integer,
Col. 12, 49, 3:tres (cyathos),
Hor. C. 3, 19, 15.—In gen.:3.quibus solida ungula, nec supra geminos fetus,
Plin. 11, 40, 95, § 233; cf.:de floribus supra dictus scripsit Theophrastus,
besides, id. 21, 3, 9, § 13:hominis fortunam,
Cic. Leg. 2, 16, 41:ratio supra hominem putanda est deoque tribuenda,
id. N. D. 2, 13, 34:potentia, quae supra leges se esse velit,
id. Ep. ad Brut. 1, 17, 6:humanam supra fortunam,
Phaedr. 4, 24, 24:supra Coclites Muciosque id facinus esse,
Liv. 2, 13, 8:modum,
id. 21, 7, 7; Col. 4, 27, 4:vires,
Hor. Ep. 1, 18, 22: humanam fidem Plin. 34, 7, 17, § 38: morem, Verg. G. 2, 227; Sall. C. 3, 2:supra belli Latini metum id quoque accesserat, quod,
besides, Liv. 2, 18, 3.—Prov.:supra homines, supra ire deos pietate,
i. e. to attain the highest degree, Verg. A. 12, 839 Heyne ad loc.—Sometimes to indicate that over which one is placed as superintendent (mostly postclass.):III.dispositi, quos supra somnum habebat,
watchers, Curt. 6, 11, 3:qui supra bibliothecam fuerunt,
Vitr. 7, praef. §5: servus supra rationes positus,
Pseudo Quint. Decl. 353:SVPRA INSVLAS,
Inscr. Orell. 721 and 2927:SVPRA IVMENTA,
ib. 2870:SVPRA VELARIOS,
ib. 2967:SVPRA COCOS,
ib. 2827; Inscr. Grut. p. 1111, 1.—Compounds formed with supra are extremely rare. In late Lat. supradictus, suprafatus, suprafundo, suprajacio, supranatans, suprasedeo, etc., are found, but here supra is properly written separately as an adv.; only suprascando (v. h. v.), on account of its signif., is to be written as one word.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Русский